Sekar setaman No.1
Adicara konggres basa jawi ing Konggres Bahasa Jawa (KBJ) kados dening layadan
Assalamu’alaikum
ww,
Sugeng pepanggihan, saderengipun kula
nyuwun panga punten ingkang kathah dumateng panitya KBJ lan sedaya priyantun
ingkang nyengkuyung adicara ageng kala wau utaminipun dumateng fihak pamarentah
Jawa-Tengah, Jawa Timur lan Daerah Istimewa Yogjakarta, kula kumawantun nyerat
pemanggih kula punapa malih kula mboten nyumerepi adicara punika sacara
langsung. Wong cilik ongklak angklik kados kula punika sagedipun namung ningali
saking njawi pager, saking ketebihan sarana maos buku lan maos layang kabar,
kula inggih ngrumaosi mboten nate sinau ingkang mligi babagan basa jawi, dados
inggih namung kados pemanggihipun tiyang limrah biyasa mboten wonten
pathokanipun kaliyan teori-teori basa ingkang njlimet lan gathik-gathik kados
pemanggihipun para nimpuna basa. Buku Proseding Kebahasaan Konggres Bahasa Jawa
ke-3 2001 ketingal sae sanget wujudipun, mboten maiben lhawong inggih
dipunragadi pamarentah tigang provinsi nanging sareng kula maos isinipun hlakok
benten kaliyan pengajeng-ajeng kula. Kula kados tiyang bingung maos buku
punika, ing salebeting manah tuwuh pitakenan, iki asile konggres basa jawa apa
konggres bahasa Indonesia?,
sepindhah malih kula nyuwun pangapunten, lembar lembar kaca ing buku kula waos:
No.i
Pengantar Badan Pekerja Kongres
seratanipun mboten ngginakaken basa jawi, kula mboten saget manggihaken alesan
ingkang gumathok saking fihak panitya punapa sababipun buku punika ngginakaken
bahasa Indonesia?
No.2 Makalah
utawi bab-bab ingkang dipunrembag meh sedaya magepokan kaliyan basa jawi
nanging anggenipun ngrembag mawi bahasa Indonesia malah wonten ingkang
nglampiraken pemanggih-pemanggih mawi basa manca negari, saking irah-irahan
(judul) sampun ketingal cetha wela-wela, contonipun:
- Studi Diakronis Tentang Pinjaman Bahasa Dalam Bahasa Jawa dan Prospeknya Bagi Pembinaan Budi Pekerti. Oleh Pujiati Suyata
- Penyimpangan Bahasa Jawa Dalam kaitannya dengan Budi Pekerti. Oleh Sariyem
- Kepribadian dalam Tuturan Bahasa Jawa. Oleh Leine Berman
- Pemilihan dan Loyalitas Bahasa Keluarga Jawa: Kajian Sosiolinguistik Pada Masyarakat Tutur Jawa Dialek Banyumas. Oleh Fathur Rahman
- Netralisasi Kosakata Ngoko ke Krama dalam Bahasa Jawa dan Pola Pikir Penuturnya. Oleh Sri Sumarlan
- “Njenggelekipun” Basa-basa Daerah Wonten Tengahing Globalisasi: Refleksi Pengalaman ing Eropa lan ing Indonesia. Oleh Christian Gross Weiler
- Pengausan Kemampuan Menggunakan Undha Usuk Bahasa Jawa bagi Etnik Jawa Setelah Satu Generasi Bertempat Tinggal di Denpasar.Oleh I.Wayan Bawa
- Peningkatan Kualitas Peristiwa Tutur Pada Masyarakat Yang Berbahasa jawa: Suatu Kajian Sosiolinguistik. Oleh Eddy Sugiri
- Bahasa Jawa Bagi Transmigran Bali di Lampung Tengah: Sebuah Fenomena Yang Mengisyaratkan Pentingnya Bahasa Daerah Asal di Daerah Transmigrasi.Oleh Ni Made Dhanawaty
- Dampak Kealpaan Penutur Bahasa Jawa Terhadap Perilaku Bangsa.Oleh Abdul Wahab
- Basa-basi Dalam Bahasa jawa:Tinjauan Jenis dan Maksud. Oleh Wiwin Nurlina
- Tindak Tutur Tidak Langsung Dalam Bahasa Jawa:Upaya Memahami Metapesan.Oleh Edi Sutiyanto
- Identifikasi Dialek dan Subdialek Bahasa Jawa Timur Bagian Utara dan Blambangan.Oleh Kisyani Laksono
- Transhirarki Dalam Bahasa Jawa dan Masyarakat tuturnya. Oleh Maryono Dwiraharjo
- Bahasa Jawa dalam Ludruk di Jawa Timur (Studi Tentang Tata Krama) Oleh Maryaeni
- Fungsi Bahasa Jawa Dalam Keluarga Dwisuku.Oleh Aron Meko Mbete
- Melemahnya Kontak Bahasa ibu di Kalangan Anak Anak Keluarga Muda Masyarakat Tutur Jawa di Lingkungan Pemukiman Real Estate (Survei Kontak Bahasa di Lingkungan Perumahan Pasadena Semarang, Tahun 2000).Oleh Puji Joharnoto
- Keimperatifan Anak SD Terhadap Orang Tua dan Sebayanya Dalam Bahasa Jawa:Penelitian di Sekolah Dasar Jomblang, Semarang. Oleh Endang Sumartono
- Hegemoni Dalam Bahasa Jawa. Oleh M. Jazuli
- Proyek Kamus Bahasa Jawa di Negeri Belanda. Oleh Rob Van Albada
- Slang Dalam Stiker. Oleh Surana
- Digitalisasi Bahasa dan Sastra Jawa: Suatu Teknik Penempatan Data dan Penggarapannya Menuju Budaya Nasional dan Internasional.Oleh John Paterson dan Supardjo
- Bahasa Wantah Sakjeroning Pedhalangan Gaya Pesisiran. Oleh Enthus Susmono
Mirsani
setunggal mbaka setunggal punapa malih nalika sampun rampung maos, kula ingkang
nampi kok kirang sreg, kirang nyes amargi kathah ingkang migunakaken bahasa Indonesia.
Kula atur raos kormat dumateng sedherek
kula Christian Goss weiller, ing saatasipun sanes priyayi saking tanah jawi
(Jerman) kok malah paring andharanipun mawi basa jawi ingkang sae sangat. Kula
namung saget mbayangaken kemawon kados pundi swasana Kongres Bahasa Jawa
kalawau, punapa kados kahanan nalika ing satunggaling griya kedadosan
kesripahan, sedaya sami iwut ngrembag punapa kemawon ngenani “si mayit”,
nanging si mayit sampun mboten saget punapa-punapa malih amung pasrah bongkokan
dumateng para kulawarga ugi pelayat. Si mayit namung saget nyrantos du mugining
donga saking anak putu.
Namung semanten
atur kula, kula piyambak menawi dipun aken caos makalah inggih sok mboten
sanggup amargi mboten gadhah pengalaman lan kewasisan bab basa jawi ingkang
sae, kula suwun seratan punika dipunanggep ”Wong ndelok bisane ya mung alok”,
inggih mekaten kahananing donya apik apadene elek mesthi dicatur. Wasana namung
sumangga.
Sukoharjo 27
Juli 2012
Sekar setaman No.2
Joko Widodo (Jokowi), pejabat ingkang andhap asor, jujur
ugi mumpuni bab tata pamarentahan
Assalamu’alikum
ww,
Sugeng
pepanggihan, Sinten priyantun ingkang mboten tepang kaliyan priyantun setunggal
punika?, sanajan mboten tepang sacara langsung adhep-adhepan, kula pidados
penjenengan sedaya sampun sumurup fotonipun. Priyantunipun alit lencir kuning,
pasuryanipun bagus tur inggih sumeh, mbokmenawi inggih sok brah-breh seneng
weweh, nanging bab setunggal punika kula dereng sumerep piyambak, saking foto
kula sampun nyumerapi Jokowi paring arta dumateng kawula alit nalika dinten
lebaran, nanging punika arta saking kantor utawi pribadi kula mboten mangertos.
Babagan kejujuran kula kula pidados menawi
Jokowi jujur amargi blanjanipun saben sasi kemawon mboten dipun tampi
malah kepara diparingaken tiyang sekeng, ningali tumindak punika kula saget
mbiji menawi Jokowi kagungan watak brah-breh seneng weweh. Kridhanipun mimpin
kitha Sala ing periode sepisan damel cingakipun tiyang kathah, mboten nyana
babar pisan, juragan mebel kajeng jatos kalawau saget mimpin kanthi asil
ingkang sae sanget, para pedagang kakilima dipun damelaken dhasaran ing pasar
Notoharjo, Anggenipun ngemudhi pamarentahan inggah cakcek mboten wigah wigih,
malah kepara banter ngantos para andhahanipun (PNS) keconthalan, amargi para
PNS kalawau sampun kulina nyambut damel kanthi sasekecanipun piyambak, nuwun
sewu punika mboten sedaya lho. Mangsuli bab kiprahipun Jokowi ing jagadipun pamarentahan,
Fihak PDIP pinangka partai ingkang ngusung jokowi dados walikota Surakarta
(Sala) ngantos gumun ing saatasipun priyantun alit kados mboten mitayani jebul
tandang gawenipun ngedab-edabi, malah kathah para pemelihipun ngajab supados
Jokowi majeng wonten ing palagan pemilihan presiden. Nanging sampun kados dados
watakipun Jokowi ingkang andhap asor, piyambakipun namung mesem ngguyu, mboten
purun umuk. Ningali kawontenan punika kala wau
fihak PDIP lan Gerindra matah Jokowi nyalon dados gubernur Daerah Khusus
Ibukota(DKI),lan saget kita pirsani piyambak, pasangan cagub Jokowi-Ahok
mimpang wonten tahapan sepisan. Kados padatan kiprahipun Jokowi ingkang sae,
cepet, ugi nggatosaken kemajengan kitha Sala kalawau kadhang kala kaanggep sawetawis pejabat sanes
“sok keminter”, “sok jujur”, panci wonten ing budaya jawi wonten unen-unen
ingkang sae: “Kena banter nanging ora kena ndhisiki, kena pinter nanging ora
kena ngguroni”. Menawi ngrembag bab Jokowi mboten wonten telasipun, panci
priyantun setunggal punika nggadhahi daya tarik istimewa, nanging saking
pemanggih kula, daya tarik ingkang utami inggih punika bab kejujuran lan
kesalehanipun, wasana namung sumangga ingkang
badhe ngalembana punapadene nyacad.
Sukoharjo, 27 Juli 2012
Sekar setaman No.3
Kahanan Margi Ageng Sakpunika Mbebayani Sanget
Menawi
penjenengan maos serat kabar, meh saben dinten temtu wonten kedadosan kacilakan
lalulintas, mboten sekedhik ingkang nandang tatu, malah ingkang ngantos dumugi
seda inggih mboten sekedhik, rugi sedayanipun. Wonten salebeting manah kula
namung saget menggalih lan ing pikir nggagas, apata sababe?. Kula olak alik
manah kula, kula peres utek kula, wong cilik wae kok melu nggagas masalah lalu
lintas masa keconggaha. Nanging idhep-idhep mbantu pak polisi mbok menawa usul
kula punika pajeng lan dipuntampi pak polisi, saking panginten kula sababipun
polisi kirang tanggap, kados rangu-rangu. Mboten kita selaki, panci wonten
sawetawis polisi ingkang “nakal”, malah kepara kathah sampun mbiji institusi
polisi mujudaken institusi ingkang korup.
Wekdal sakpunika Insitusi polisi sajakipun nembe ndandani nami supados sae lan
kinormat, pramila polisi mboten purun ngawontenaken razia statis (momen),
amargi momen kalawau dipun biji masyarakat, “Polisi golek dhuwit”, saengga nami
saenipun polisi risak. Unen–unen jawi ingkang sampun asring kita pireng, “aja
digebyah uyah padha asine”. Kita pidados taksih kathah sanget polisi ingkang
sae, jujur, disiplin paring katentreman dumateng sedaya brayat agung, nanging
bab ngamanaken kawontenan margi ageng kedahipun mboten saget dipun tinggal
glanggang. Razia tetumpakan kedah tetep dipun wontenaken, tetumpakan ingkang
mboten wonten serat-seratipun (asil malingan ) kedah dipun cepeng, para kaneman
lan sok sintena kemawon ingkang mboten mawi helm lan nerak angger-angger kedah
dipun tangkep saperlu dipun patrapi paukuman dendha samesthi nipun, mboten
wonten malih “dendha damai” amargi saget ngucemaken nami polisi. Kula aturi
mirsani piyambak sakpunika, kathah priyantun nitih tetumpakan motor tanpa helm,
lare alit (temtu dereng gadhah SIM) sami numpak motor ngebut damel girisipun
manah ingkang nyumerapi. Margi ageng kados bebas tanpa wates, hla tundhonipun
kathah sanget kacilakan-kacilakan ingkang mawa korban nyawa dalah bandha donya. Kawontenen lan keslametan
margi ageng dados tanggel jawab kita sedaya, mangga pak polisi lalulintas, tumandang
damel malih, sampun kathah lho tentumpakan iangkang ical dipun maling.
Sukoharjo, 27
Juli 2012
Sekar setaman
No.4
Kahananipun
Indonesia, Menawi mboten Warta Bab Kebanjiran Inggih Warta Bab Kasatan, lan
Kemiskinan
Mboten ateges
badhe nyalahaken pamarentah, kahanan Repu blik Indonesia ingkang kabiji dereng sae
kala wau salah kita sedaya. Nuwun sewu, pamarentahan dereng mlampah kanthi sae,
taksih kathah pejabat tumindak korupsi ugi mlendhukaken padaranipun piyambak,
“ngaji mumpung”. Pinangka warga masyarakat inggih kathah ingkang tumindak
sasekecanipun piyambak, mbucal uwuh dhateng kalen utawi lepen, pabrik ageng
mbucal limbah ingkang mbebayani dhateng lepen sacekakipun tundhonipun kathah
iwak ingkang pejah, ingkang taksih gesang mboten saget tumangkar sae, ngrisak
wana nyolong kajeng, alas dados gundhul amargi ingkang nyolong kajeng kalawau
juragan kayu, ingkang dipuntegor lan dipunangkut mboten setunggal kalih nanging
ewonan hektar kajeng ingkang wonten alas. Pramila nalika mangsa ketiga warta bab
kasatan toya lan sawah ingkang garing mekingking asring kita pireng. Cobi kita
bayangaken, pados toya kangge panggesangan kemawon kedah mlampah pinten-pinten
kilometer mikul jrigen. Kathah sabin
utawa tegalan mboten saget dipungarap, para among tani rugi ageng,
gesangipun sansaya kesrakat. Ing pula Sumatra, Kalimantan wananipun sami
kobong, asepipun mabul-mabul dumugi negara Malaysia, Singapura. Suwalikipun
nalika mangsa rendheng, warta bab kebanjiran ngebaki seratan ing serat kabar.
Gambar-gambar ing televisi paring gegambaran nrenyuhaken ingkang sami mirsani,
memelas saestu nasibipun bangsa kita punika. “Indonesia iku sejatine sugih
mblegedhu lhakok rakyate akeh sing isih kesrakat”, mekaten kula sok grundelan
piyambak. Wonten unen-unen sae ingkang kula pireng, “Kasugihane Indonesia
iku cukup lan malah kepara turah kanggo nyukupi kebutuhan kabeh rakyate,
nanging cupet yen kanggo nyukupi wong siji wae sing srakah, apameneh wong siji
mau nglungguhi dadi pejabat”. Kula nembe sadhar, jebul unen-unen kalawau wonten
leresipun, seprana seprene kok akeh kere, akeh wong ngemis, akeh wong edan
kapiran turut dalan. Punapa pemimpin ingkang adil mboten wonten?. Wasana namung
sumangga.
Sukoharjo, 27
Juli 2012
Sekar setaman
No.5
Pesta Demokrasi,
Pilihan Pejabat/Partai, Penjenengan Badhe Milih Sinten/Menapa
Jujur kemawon,
menawi mboten pekewuh kula pilih dados golongan putih (golput), ananging
tumindak kados mekaten dipun anggep mboten sae utawi mboten gadhah tanggel
jawab, pramila kula nggih kepeksa milih, milih kula sarana merem dipet
awur-awuran kemawon, hla kula rewangi milih kanthi teliti jebul kok klintu
terus.Yen mboten Telane boleng, Jagunge mambu, Parine badheg. Milih priyantun
inggih wongsal wangsul klentu terus, milih Bedor katone resik jebul senengane
maling pitik, milih Kerok jebul pakulinane nyang papan pelanyahan. milih Ciwir
lha kok nyolong dendheng. Milih Kucing jebul kleru Asu, milih Kenci kleru
Bajing, wis
rasane pun wegah tenan. Donyanipun politik sanjangipun tiyang kathah panci
mekaten, “Politik itu kotor karena memang tidak pernah dicuci”, kula nembe
mudheng sakmenika, unen-unen kalawau leres, nanging kita mboten perlu kemba,
taksih kathah pengarep-arep, menawi jaman Orla reget nyatanipun sampun saget
dipunreseki jaman Orba, Nalika jaman Orba mboten sae saget dipundandosi jaman
Reformasi, hla menawi jaman Reformasi kathah Tikus werogipun kados pundi?. Kula
mboten saget mbayangaken awit biyasanipun saben-saben gantos pemimpin sok
wonten gegeran ingkang mawi banten(korban). Kados cariyos sejarah raja-raja
rumiyin. Nanging kedahipun ing jaman ingkang nganut faham demokrasi kedadosan
mekaten mboten wonten, amargi pemimpin dipunpilih dening rakyat piyambak,
nanging kahanan kok mboten ewah?, lha sumangga dipunpadosi sabab-sababipun
punapa. Punapa anggen kita milih kanthi nampi besel seket ewu rupiyah?, punapa
anggen kita milih dipun janjeni kalenggahan kepala seksi (kasi) kepala dinas?,
dipunjanjeni pikantuk proyek?. Mangga sami kersa mawas dhiri pribadi, mulat
salira kita piyambak-piyambak, kita saget ugi urun kesalahanipun. Mangsuli bab
wontenipun pesta demokrasi mbenjing emben, mangga kita kedah tetep nyengkuyung
pesta demokrasi dados pesta ingkang semuwa sae, gayeng, jujur. Nyoblos punapa
dene nyontreng mboten benten, ananging setunggal kemawon ingkang dipunpilih.
Bles,…..utawi Treng,… setunggal kemawon ingkang dados mantepipun manah.
Sukoharjo, 27
juli 2012
Sekar setaman
No.6
Dhalang menawi
seda mboten perlu dipunkubur
Mak jleg
raosipun manah menawi maos irah-irahan utawi judhul seratan punika, bayangan penjenengan
kados pundi nalaripun profesi dhalang ingkang ketingal kinormat kok dipun
siya-siya. Kamangka dhalang–dhalang punika sampun kathah sanget jasa-jasanipun
mungguhing kemajengan budaya jawi
punapadene bebrayan agung. Dhalang ingkang sampun kawentar kados: Ki
Anom Suroto Lebdacarita, Warsena slenk, Jlitheng, Ki Benawa, Narto Sabdo,
drs.Imam Sutardjo, Ki Enthus, Ki Gundono lsp.
“Tenan kok le,
dhalang yen mati rasah dikubur, rasah dilayad tokno wae, kok kober-kobermen
ngubur dhalang, yen aku ora sudi!”, mekaten ngendikanipun bapak nailka kula
taksih alit umur-umuran antawis pitung tahunan. ”Hla lepatipun menapa pak kok
mboten dikubur”, ”kowe rasah nggoleki salahe mengko rak ngerti dhewe salahe
dhalang iku. Wekdal semanten kula bingung saestu. Nalika semanten dhalang
ingkang kula mangertosi kadosta dhalang Bagong, dhalang Letre, inggih namung
menika sakngertos kula. Nalika semanten dereng kathah tanggapan wonten dhusun
kula, pramila ingkang kula ngertosi inggih asma dhalang kalih punika.
”Larah-larahipun kados pundi pak kok pak dhalang pikantuk paukuman kados
mekaten?”, kula taksih ndhedhes sababipun. ”Gawe rugine kadang tani”,
wangsulanipun bapak cekak aos”. ”Damel rugi ing babagan punapa, tiyang
kasunyatanipun asring paring panglipur lan paring seserepan bab punapa
kemawon”, kula terus mbantah pemanggihipun bapak. Nyumerapi kula ngeyel kados
mekaten bapak lajeng gemujeng kepingkel-pingkel.”Le,… le,… dhalang sing
takkarepake ing kene dudu dhalang wayang kulit, nanging dhalang alias kadhal
lan walang”. Mireng wangsulanipun bapak wau kula ngguyu kepingkel-pingkel,
“bapak ki kok aneh-aneh wae!”
Sukoharjo, 27
Juli 2012
Sekar setaman
No.7
Cimplung
Leres, naminipun
Cimplung, ampun ngantos klintu nyemplung, amargi artosipun tebih sanget.
Nyemplung artosipun: mlebet ing salebeting……, kados nyemplung sumur, nyemplung
blumbang lsp. ”Cimplung” ing ngriki naminipun inuman ingkang seger lan eca
sanget. Lare sakmenika kathah ingkang mboten mangertosi, ugi priyantun ingkang
gesang wonten kitha ageng. Radin-radin inuman ingkang dipun mangertosi:wedang
kopi, wedang jae, wedang teh, es dhawet, es degan, ugi minuman botolan
sanesipun. Inuman Cimplung sampun sawetasis wekdal dipun tilaraken, duka
sababipun menapa kula mboten mangertos, mbokmenawi kaanggep ndamelipun radi
ribet, menapa kaanggep kirang modern. Sejatosipun inuman menika sae lan
migunani tumrap badan tur inggih kraos seger sumyah mboten usah mawi gendhis.
Caranipun ndamel sakjanipun inggih sedherhana kemawon. Bahan bakunipun santen
sacekap ipun dipun colok sarem sekedhik kersanipun manteb. Lajeng isinipun
inuman tela godhog dipun rajang
alit-alit dipun entha-entha kotak alit-alit, saben ngunjuk kaliyan dhahar
setunggal irisan tela kalawau, wah raosipun, nyamleng saestu. Kagem priyantun
ingkang nggadhahi sesakit DM (kencing manis), inuman menika cocok sanget menapa
malih wanci siyang mangsa ketiga ngaten. Mangga kula aturi nyobi, kula tanggung
penjenengan tuman.
Sukoharjo, 27
Juli 2012
Sekar setaman
no.8
Ayo gawe tempe dhele
Sabar kisanak, ampun
ngremehaken tempe
dhele, sanajan sepele ageng lho mupangatipun dhateng badan kita. Ing jaman
ingkang sarwa majeng lan sarwa kepengin cepet kados sakmenika, kathah priyantun
ingkang nandang gerah werni-werni kados ta: sakit jantung, liver, hipertensi,
obesitas, ginjel lsp. Menawi kita purun ngatur babagan dhedhaharan kita saben
dintenipun mbokmenawi sedaya penyakit kados kasebat ing nginggil mboten
kelampahan. Ujaripun para ahli, “nyegah lelara luwih gampang tinimbang
ngobati”, lan sumberipun penyakit wonten ing padharan kita amargi kekathahen
anggenipun dhahar lan kirang olah raga. Dene ingkang dipun dhahar kathah daging
lan tigan kirang sayur lan buah, tundhonipun padharan lajeng ketingal
mblendhug. Kangge ngawekani bab punika kita kedah kersa dhahar tempe lan tahu sacekapipun,
katambah sayur lan woh-wohan. Kadhangkala kita sok anyel menawi dhahar tempe, mak klethuk,…
tempenipun katutan krikil. Pramila menawi mekaten kita kedah saget ndamel tempe piyambak, pamrihipun saget pikantuk tempe ingkang resik lan
higienis. Dene caranipun kados ing ngandhap menika.
- Setengah kg kedhele dipunkum sedalu, pamrihipun supados gampil dipunklecep kulit arinipun
- Menawi sampun dados dhele klecepan ingkang resik lajeng dipun godhog ngantos mateng.
- Dhele kalawau lajeng dipunisis ngantos asrep saestu
- Saklajengipun dipuncampur kaliyan ragi tempe ngantos rata.
- Bahan kalawau lajeng saget dipun buntel godhong gedhang utawi plastik, ukuran miturut seleranipun piyambak.
- Buntelan-buntelan dhele wau dipun seleh wonten papan ingkang keyuman.
- Kalih dinten saksampunipun sampun dados tempe ingkang eca lan resik. Wasana sugeng nyobi.
Sukoharjo, 27
Juli 2012
Sekar setaman
No.9
Pring
Kula kinten sedaya tiyang
sampun sumerep pring utawi dheling, wujudipun panjang wonten lugutipun.Taneman
pring sanget mupangati tumraping panggesangan menungsa. Jinisipun werni-werni
kados ta: Pring Ori, pring Petung, pring Cendani, pring Wulung, Pring Kuning,lsp.
Nalika bahan saking aluminium lan plastik dereng dipun panggihaken, meh
kabetahan griya lan bekakas pawon dipun damel saking pring. Kathah kabetahan
gesang ingkang dipun damel saking pring antawisipun:
Bekakas pawon ingkang
dipun damel saking pring contonipun: Tenggok, Senik, Tompo, Tampah, Tambir,
Tepas, Kalo, Kreneng, Kranjang, Gribik, Anyam-anyaman kangge suvenir, Tusuk
sate, Tali,lsp
Pring ugi
migunani sanget kangge bahan damel bangunan. Ing Padhusunan ugi wonten kitha mliginipun
ingkang mboten gadhah yatra kathah kangge mbangun griya pring dados pilihan
bahan ingkang mirah. Dene bahan bangunan ingkang dipun damel saking pring
antawisipun: Gedheg. Kepang, Usuk, Reng, Cagak, Pyan lsp.
Dene pring ugi
saget dipun ginakaken ndamel piranti musik, contonipun: Suling, Angklung, Gong
bumbung, Kenthongan lsp.
Pring inggih
saget dipundamel gegaman, contonipun: Bambu runcing, Welat
Ngrembag
pigunanipun pring panci kathah sanget, malah pring ingkang taksih enem
dipunsebut “Bung” saget dados bahan pangan ingkang eca sanget. Mangsakan
ingkang dipundamel saking bung: Kangge isen lompia, utawi dipun sayur lodheh.
Sukoharjo, 28
Juli 2012
Sekar setaman
No. 10
Grabah
Sedaya barang ingkang
dipundamel saking lemah naminipun Grabah. Lare-lare sakmenika mbokbilih kathah
ing dereng mangertos. Nalika kemajengan jaman dereng kados sakmenika meh sedaya
kabetahan panggesangan dipundamel saking grabah. Bekakas ingkang dipun damel
saking grabah contonipun:
1.
Anglo ginanipun
kangge ngobong/manasi, dene bahan bakaripun naminipun Areng
2.
Keren meh sami kaliyan anglo, bahan bakaripun kajeng
obong
3.
Kwali, bekakas pawon ginanipun kangge nggodhog, ukur
anipun ageng
4.
Kendhil, ginanipun inggih kangge nggodhog, ukuranipun
alit lan benten bentukipun
5.
Pengaron, kangge wadhah toya biyasanipun toya kangge
siram lan ngingu ulam hias
6.
Kendhi, kangge wadhah toya kangge ngunjuk
7.
Cuwo, ginanipun kangge wadhah toya wijikan, wadhah
kembang setaman
8.
Wajan, ginanipun kangge nggoreng
9.
Kekep, ginanipun kangge tutup wajan
10.Lemper,
ginanipun kangge nyambel
11.Celengan, kangge
nyelengi arta, bentukipun werni-werni kados ta:Celengan pitik, celengan gajah,
celengan macan, celengan semar lsp
Lemah ingkang
dipunangge damel grabah kedah lemah lempung ingkang sae, mboten kenging
kecampuran pasir/krikil. Lempung lajeng dipun cithak utawi dipun wangun,
saksampun ipun dados wewangunan ingkang dipun kersakaken, lajeng dipunpepe ngantos
garing, saklajengipun dipun besem utawi dipunobong.
Menika sekedhik
bab seserepan Grabah, sanajan bekakas
ingkang dipun damel saking grabah sampun kesingkir dening kemajengan
jaman, kita kedah sumerep asil budaya leluhur kita kalawau, wasana namung
sumangga.
Sukoharjo, 28
Juli 2012